Omega 3 en de hersenfunctie

De bekendste omega 3-vetzuren zijn eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA). EPA en DHA staan vooral bekend als visvetzuren. Beiden hebben verschillende functies binnen het lichaam. Ook hebben zij talloze gezondheidsbevorderende eigenschappen: EPA en DHA dragen namelijk bij:

• Tot de normale werking van het hart. Bij dagelijkse inname van minimaal 250 mg EPA en DHA.
• Tot het ondersteunen van de normale bloeddruk. Bij dagelijkse inname van minimaal 3 g en maximaal 5 g EPA en DHA.
• Tot de instandhouding van normale triglyceridengehalten in het bloed. Bij dagelijkse inname van minimaal 2 g en maximaal 5 g EPA en DHA.

Echter, omdat we het specifiek over de hersenfunctie gaan hebben zullen we ons focussen op DHA en niet op EPA. Het is algemeen aanvaard dat DHA nodig is voor de groei en rijping van de hersenen van zuigelingen.(1, 2)
Een gunstig effect van een hoge suppletie aan DHA is wetenschappelijk gezien waargenomen op de communicatieve ontwikkeling van zuigelingen.(3) Tevens is er een positief effect waargenomen op neurologische gedragsuitkomsten bij kinderen.(4)

Het gunstige effect van DHA op de hersenfunctie kan verband houden met de unieke membraaneigenschappen van DHA. Het zou namelijk zo kunnen zijn dat DHA een veel grotere neiging heeft zich op te hopen in cholesterolrijke en vlotachtige domeinen op het membraan. Zeker als we dit vergelijken met het eerder benoemde EPA. Hierdoor zou DHA een groter potentieel hebben om de celsignalering binnen de hersenen te beïnvloeden.(5) Als gevolg hiervan kan het een positieve invloed hebben op de hersenfunctie.

Een belangrijke gezondheidsclaim: “omega-3 vetzuren zijn essentiële vetzuren. Dat betekent dat we ze nodig hebben om te leven. We kunnen ze niet zelf aanmaken en moeten ze dus via onze voeding binnen krijgen.”

Achteruitgang in cognitie en alzheimer: wat kan suppletie van DHA betekenen?

Er is veel belangstelling voor het potentiële positieve effect dat DHA kan hebben op leeftijd gerelateerde achteruitgang in cognitie en op alzheimer gerelateerde neuropathologie. Een search door een wetenschappelijke database toonde aan dat het overgrote deel van de onderzoeken gunstige resultaten liet zien bij het verband tussen DHA, cognitie en alzheimer.(5) Een review van Cederholm concludeerde daarnaast dat er preventieve gezondheidsvoordelen kunnen optreden als gezonde mensen DHA supplementeren.(6) Deze gezondheidsvoordelen houden een beschermend effect op cognitieve achteruitgang in, met name bij ouderen.
Wetenschappelijk gezien zou er dus bewijs zijn dat (langdurige) suppletie van DHA ouderen kan helpen met het geheugen. Ook zou suppletie van DHA kunnen helpen bij volwassenen met geheugenklachten en lichte cognitieve stoornissen, in het geval van alzheimer.(7)
Meer weten? Vraag Hulp bij Bijwerkingen!

Zwanger en omega 3!

Tijdens de zwangerschap zorgen eiwitten ervoor dat er voldoende omega 3 van de moeder naar de foetus wordt getransporteerd. Wetenschappelijk bewijs suggereert dat de opbouw en ontwikkeling van de hersenen al in de baarmoeder plaatsvindt.(8) Daarom benadrukt de Europese voedselveiligheidswaakhond (EFSA) het belang van de inname van omega 3 tijdens de zwangerschap. De inname van het omega-3 vetzuur DHA door de moeder draagt bij tot de normale ontwikkeling van de hersenen bij de foetus en bij zuigelingen die borstvoeding krijgen. Wetenschappelijk gezien kan onvoldoende inname van DHA namelijk schadelijke gevolgen hebben voor de gezondheid van moeder en kind.(8)
Daarnaast toont onderzoek aan dat een hoog ontstekingsniveau in de hersenen en een laag gehalte aan omega 3 in verband kan worden gebracht met een hoger risico op postpartum depressie voor de moeder: met andere woorden depressie bij de moeder ná de geboorte van het kind.

Welke wetenschappelijke gezondheidsclaims ten aanzien van DHA zijn goedgekeurd?

• DHA draagt bij tot de instandhouding van de normale hersenfunctie*
• DHA helpt de hersenfunctie normaal te houden*
• DHA is een belangrijke bouwsteen voor de hersenen*
• DHA is goed voor de hersenen*
• DHA is goed voor de hersenfunctie*
• DHA speelt een rol in het functioneren van de hersenen*

*Gunstig effect wordt verkregen bij een dagelijkse inname van 250 mg DHA

Is er ook een verband tussen omega 3 en het slikken van medicijnen?

Personen die statines slikken kunnen extra behoefte aan omega 3 hebben:

• Simvastatine
• Atorvastatine
• Pravastatine
• Rosuvastatine

Conclusie

Op basis van het huidige wetenschappelijke bewijs kan worden geconcludeerd dat DHA waarschijnlijk een belangrijke rol speelt bij de ontwikkeling van de hersenen en de functie van de hersenen. Als we kijken naar de invloed van DHA op neurodegeneratieve aandoeningen (bijvoorbeeld alzheimer) dan verschilt DHA hier essentieel in met EPA. Naast voldoende inname van DHA blijft voldoende inname van EPA overigens ook belangrijk. Het uitvoeren van meer klinische trials moet nog meer robuuste informatie over de rol van DHA geven.

De gezondheidsraad adviseert volwassenen en zwangere vrouwen om voldoende omega 3 binnen te krijgen. Er zijn geen aparte aanbevelingen voor DHA en EPA.

Spelen leeftijd en geslacht nog een rol bij de inname van Omega 3?

Er zijn verschillen in effecten opgemerkt bij het verband tussen DHA en de hersenfunctie als we kijken naar zuigelingen, volwassenen en oudere individuen. Er blijkt ook een verschil te zijn als we kijken naar geslacht: zowel DHA als EPA spelen een verschillende rol bij mannen dan bij vrouwen.

Wil je hier meer over weten? Vraag dan om ons wetenschappelijke advies.

Literatuur

• Mun JG, Legette LL, Ikonte CJ, Mitmesser SH. Choline and DHA in Maternal and Infant Nutrition: Synergistic Implications in Brain and Eye Health. Nutrients. 2019 May 21;11(5):1125. doi: 10.3390/nu11051125. PMID: 31117180; PMCID: PMC6566660.
• Koletzko, B.; Carlson, S.E.; van Goudoever, J.B. Should Infant Formula Provide Both Omega-3 DHA and Omega-6 Arachidonic Acid? Ann. Nutr. Metab. 2015, 66, 137–138
• Meldrum, S.J.; D’Vaz, N.; Simmer, K.; Dunstan, J.A.; Hird, K.; Prescott, S.L. Effects of high-dose fish oil supplementation during early infancy on neurodevelopment and language: A randomised controlled trial. Br. J. Nutr. 2012, 108, 1443–1454.
• Hamazaki K, Syafruddin D, Tunru IS, Azwir MF, Asih PB, Sawazaki S, Hamazaki T. The effects of docosahexaenoic acid-rich fish oil on behavior, school attendance rate and malaria infection in school children–a double-blind, randomized, placebo-controlled trial in Lampung, Indonesia. Asia Pac J Clin Nutr. 2008;17(2):258-63. PMID: 18586645.
• Yanai H. Effects of N-3 Polyunsaturated Fatty Acids on Dementia. J Clin Med Res. 2017 Jan;9(1):1-doi: 10.14740/jocmr2815w. Epub 2016 Nov 24. PMID: 27924168; PMCID: PMC5127208.
• Cederholm T. Fish consumption and omega-3 fatty acid supplementation for prevention or treatment of cognitive decline, dementia or Alzheimer’s disease in older adults – any news? Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2017 Mar;20(2):104-109. doi: 10.1097/MCO.0000000000000350. PMID: 27977429.
• van de Rest O, Wang Y, Barnes LL, Tangney C, Bennett DA, Morris MC. APOE ε4 and the associations of seafood and long-chain omega-3 fatty acids with cognitive decline. Neurology. 2016 May 31;86(22):2063-70. doi: 10.1212/WNL.0000000000002719. Epub 2016 May 4. PMID: 27164694; PMCID: PMC4891213.
• Meck, W.H.; Smith, R.A.; Williams, C.L. Pre- and postnatal choline supplementation produces long-term facilitation of spatial memory. Dev. Psychobiol. 1988, 21, 339–353.