De feestdagen en vitamine B12

De feestdagen (kerst en oud & nieuw) zijn weer voorbij en 2023 is begonnen! De feestdagen staan bekend om gezelligheid en het samenzijn met familie en vrienden. Het is niet ongebruikelijk dat er tijdens de feestdagen de nodige alcohol wordt genuttigd. Wetenschappelijk gezien zou er een verband zijn tussen het overmatig drinken van alcohol en een tekort aan vitamine B12. Overmatig alcoholgebruik lijdt namelijk tot een verminderde opname van vitamine B12: de darmen en maag nemen de vitamine minder goed op. Daarnaast heeft het verwerken van de alcohol tot gevolg dat er méér vitamine B12 verbruikt wordt en kunnen de nieren meer vitamine B12 afscheiden. Zouden de feestdagen dan ook een direct verband kunnen hebben met een tekort aan vitamine B12?

Het blijkt dat het langdurig overmatig drinken van alcohol voor een vitamine B12 tekort kan zorgen. Dat betekent dus ook dat de relatief kortdurende periode van de feestdagen niet meteen tot een tekort aan vitamine B12 zal leiden. Maar het blijft altijd opletten geblazen met de alcohol! Toch kan de oorzaak van een vitamine B12 tekort ook zeker op een ander gebied liggen.

Medicatie en een tekort aan vitamine B12

Een andere mogelijke oorzaak ligt bij het slikken van medicatie. Er zijn namelijk behoorlijk wat medicijnen die de behoefte aan vitamine B12 kunnen verhogen, als je deze medicijnen voor een langere periode slikt. Hierbij zijn maagzuurremmers (protonpompremmers) de bekendste. Maar andere medicijnen zijn:

• Anticonceptie;
• Antidepressiva, SSRI;
• Antidepressiva, tricyclische;
• Antidiabtica: metformine;
• Anti-epileptica;
• Colchicine;
• Methotrexaat;
• NSAID’s (ibuprofen, naproxen, diclofenac);
• Oestrogenen;
• Ontstekingsremmers.

Een goede waarde van vitamine B12 in het lichaam is belangrijk voor de psychologische functie en daarom kan suppletie van vitamine B12 voor deze groep patiënten gewenst zijn.

Vitamine B12 en de psychologische functie

Vitamine B12 is een essentiële vitamine binnen het lichaam. Deze vitamine is voor diverse systemen in het lichaam nodig. De voornaamste taak van vitamine B12 is het vormen van gezonde rode bloedcellen. Als het lichaam een tekort heeft aan vitamine B12 dan worden de rode bloedcellen niet op de juiste manier aangemaakt. De consequentie hiervan is dat zuurstof niet goed vervoerd kan worden vanuit de longen naar de overige organen binnen het lichaam. Ook is vitamine B12 essentieel voor een goede werking van het zenuwstelsel.
Bij een tekort aan vitamine B12 kunnen er zelfs psychische symptomen en problemen ontstaan. Psychische symptomen kunnen onder andere zijn: geïrriteerdheid, stemmingswisselingen, depressiviteit, verwardheid, geheugenproblemen, concentratiestoornissen en slapeloosheid. Psychische aandoeningen die gediagnosticeerd kunnen worden bij patiënten die een vitamine B12 tekort hebben zijn:

• Dementie (1, 2)
• Depressie
• Delirium
• Bipolaire stoornis
• Paniekstoornis
• Psychose

“Vroege” wetenschappelijke resultaten op het gebied van vitamine B12 en de psychologische functie
Al decennia lang wordt de associatie tussen de waarde van vitamine B12 in het lichaam en de psychologische functie gelegd. Teruggaand in de tijd zien we dat in 1905 voor het eerst werd gewezen op een groep patiënten bij wie er neurologische en mentale symptomen voorafgingen aan het ontstaan van bloedarmoede.(3) In eerste instantie werd een gebrek aan vitamine B12 gelinkt aan bloedarmoede. Uit later onderzoek blijkt dat zo’n 28% van de patiënten met neuro-psychiatrische symptomen, veroorzaakt door een vitamine B12 tekort, (nog) geen bloedarmoede had.(4) Wetenschappers ontdekten – met de tijd – dat vitamine B12 nog veel meer belangrijke functies heeft wat betreft de psychologische functie.

Wat zijn de meest recente wetenschappelijke resultaten?

Resultaten vanuit eerder uitgevoerde wetenschappelijke onderzoeken zijn nog altijd consistent met de meer recente onderzoeken.(5) Er blijkt zeker een associatie te zijn tussen een tekort aan vitamine B12 en de psychologische functie. Voor vitamine B12 gelden de volgende gezondheidsclaims (bron: Keuringsraad, claimdatabase):Vitamine B12 draagt bij aan de concentratie;

• Vitamine B12 draagt bij aan de geestelijke veerkracht;
• Vitamine B12 draagt bij aan een heldere geest;
• Vitamine B12 draagt bij aan een normale mentale performance/capaciteit/normaal psychologisch functioneren;
• Vitamine B12 draagt bij aan hersen- en zenuwfuncties betrokken bij het leervermogen;
• Vitamine B12 draagt bij aan hersen- en zenuwfuncties die betrokken zijn bij de redenatie/het beredeneervermogen;
• Vitamine B12 draagt bij aan het functioneren van het geheugen;
• Vitamine B12 draagt bij aan leerprestaties/-vermogen;
• Vitamine B12 draagt bij aan/is betrokken bij het geheugen;
• Vitamine B12 is goed voor de gemoedstoestand;
• Vitamine B12 is goed voor de leerprestatie;
• Vitamine B12 is goed voor het concentratievermogen;
• Vitamine B12 is goed voor het geheugen;
• Vitamine B12 is gunstig voor een goede geestelijke balans;
• Vitamine B12 is goed voor een normaal concentratievermogen.

Conclusie

Een vitamine B12 tekort in het lichaam moet serieus worden genomen. Psychische symptomen door een vitamine B12 tekort komen namelijk vaak voor en kunnen zeer ernstig zijn. Als dit tekort vroegtijdig wordt gediagnosticeerd, voorkomt het mogelijk dat klachten zich verder ontwikkelen tot bijvoorbeeld een psychose of dementie. Er zijn verschillende factoren die meespelen bij het krijgen van een vitamine B12 tekort, zo is het overmatig gebruik van alcohol er eentje van. Toch moet ook het gebruik van bepaalde medicijnen niet worden onderschat.
Diverse medicijnen kunnen een uiteindelijk tekort opleveren aan vitamine B12. Dit kan klachten met zich mee brengen. Wil je meer informatie? Laat het ons dan weten!

Literatuur

• Gil Martínez V, Avedillo Salas A, Santander Ballestín S. Vitamin Supplementation and Dementia: A Systematic Review. Nutrients. 2022 Feb 28;14(5):1033. doi: 10.3390/nu14051033. PMID: 35268010;
• Jatoi S, Hafeez A, Riaz SU, Ali A, Ghauri MI, Zehra M. Low Vitamin B12 Levels: An Underestimated Cause Of Minimal Cognitive Impairment And Dementia. Cureus. 2020 Feb 13;12(2):e6976. doi: 10.7759/cureus.6976. PMID: 32206454; PMCID: PMC7077099. PMCID: PMC8912288.
• Langdon, F.W. (1905) J. Amer. med. Ass., 45, 1635.
• J Lindenbaum, EB Healton, DG Savage, JC Brust, TJ Garrett, ER Podell, PD Marcell, SP Stabler, and RH Allen. Neuropsychiatric disorders caused by cobalamin deficiency in the absence of anemia or macrocytosis. NEJM Volume 318:1720-1728
• Sahu P, Thippeswamy H, Chaturvedi SK. Neuropsychiatric manifestations in vitamin B12 deficiency. Vitam Horm. 2022;119:457-470. doi: 10.1016/bs.vh.2022.01.001. Epub 2022 Mar 3. PMID: 35337631.